Tự động hóa là gì?
Tự động hóa (Automation) là quá trình sử dụng công nghệ và hệ thống để thực hiện các công việc mà trước đây thường đòi hỏi sự can thiệp thủ công hoặc sự tham gia của con người. Mục tiêu chính của tự động hóa là tăng cường hiệu suất, đảm bảo độ chính xác và hiệu quả trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ.
Trong bối cảnh công nghiệp và sự phát triển mạnh mẽ của các công nghệ hiện đại, tự động hóa thường liên quan đến việc áp dụng máy móc, thiết bị điều khiển và hệ thống máy tính để thực hiện các tác vụ một cách tự động, giảm thiểu vai trò của con người một cách tối đa.
Các loại tự động hóa
Tự động hóa cơ bản (Basic automation)
Tự động hóa cơ bản là việc sử dụng công nghệ để thực hiện các nhiệm vụ đơn giản, lặp đi lặp lại một cách tự động. Mức độ tự động hóa này liên quan đến số hóa công việc nhờ sử dụng automation để triển khai và tập trung vào công việc thường ngày.
Tự động hóa cơ bản giúp tăng cường hiệu suất, giảm rủi ro lỗi, giúp tổ chức tiết kiệm thời gian và nguồn lực. Điều này đặc biệt quan trọng trong môi trường kinh doanh hiện đại, khi mà công nghệ đóng vai trò cốt lõi trong quản lý và thực hiện các quy trình công việc.
Tự động hóa quá trình (Process automation)
Tự động hóa quá trình là việc sử dụng công nghệ để thực hiện các nhiệm vụ hoặc quy trình nhiều bước phức tạp, lặp đi lặp lại. Giúp tối ưu hóa hiệu suất, giảm thiểu sai sót, tiết kiệm thời gian và đảm bảo tính đồng nhất. Trong lĩnh vực công nghiệp và kinh doanh, tự động hóa quá trình thường được áp dụng để làm cho các hoạt động hàng ngày diễn ra một cách tự động mà không cần sự can thiệp nhiều từ con người.
Các hệ thống tự động hóa có thể bao gồm sự kết hợp của các phần mềm và thiết bị cảm biến để theo dõi, kiểm soát và thực hiện các nhiệm vụ như sản xuất, quản lý chuỗi cung ứng, hoặc quản lý dữ liệu.
Tự động hóa thông minh (Intelligent automation)
Cấp độ tiên tiến nhất của tự động hóa là sự kết hợp giữa tự động hóa và sức mạnh của trí tuệ nhân tạo (AI) cùng máy học (ML). Các thiết bị tự động hóa không ngừng “học hỏi” và đưa ra quyết định, thậm chí thực hiện các hành động ngày càng hiệu quả dựa trên việc phân tích dữ liệu từ các tình huống trước đó mà chúng đã gặp. Một minh chứng rõ ràng cho sự tự động hóa thông minh là quy trình tự động hóa bằng robot (RPA – Robotic Process Automation).
Lợi ích của tự động hóa
Tăng hiệu quả
Tự động hóa là một xu thế tất yếu trong thời đại công nghệ 4.0. Việc ứng dụng tự động hóa giúp doanh nghiệp tăng hiệu quả hoạt động, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững. Nói tự động hóa giúp tăng hiệu quả bởi những lý do sau:
- Tăng năng suất: Máy móc và thiết bị tự động có thể hoạt động liên tục 24/7 với công suất lớn hơn nhiều so với con người. Điều này giúp tăng năng suất sản xuất, cung cấp dịch vụ nhanh chóng và đáp ứng nhu cầu của khách hàng.
- Tăng độ chính xác: Máy móc và thiết bị tự động được lập trình để thực hiện các thao tác chính xác, lặp đi lặp lại. Từ đó giúp giảm thiểu sai sót do con người gây ra, nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ.
- Tăng khả năng cạnh tranh: Doanh nghiệp ứng dụng tự động hóa sẽ có lợi thế cạnh tranh hơn so với các doanh nghiệp không ứng dụng. Điều này giúp doanh nghiệp giảm giá thành sản phẩm, dịch vụ, tăng thị phần và lợi nhuận.
Nâng cao chất lượng
Tự động hóa có thể giúp nâng cao chất lượng sản phẩm hoặc dịch vụ theo nhiều cách khác nhau, bao gồm:
- Giảm thiểu sai sót của con người: Con người là yếu tố quan trọng trong sản xuất, tuy nhiên cũng là yếu tố dễ mắc sai sót nhất. Tự động hóa giúp thay thế con người trong các công việc lặp đi lặp lại, đòi hỏi độ chính xác cao, từ đó giảm thiểu đáng kể các sai sót do con người gây ra.
- Tăng cường tính đồng đều của sản phẩm: Giúp các máy móc hoạt động theo một quy trình nhất quán, từ đó giúp các sản phẩm được tạo ra có độ đồng đều cao hơn, đáp ứng được các yêu cầu về chất lượng.
- Tăng cường khả năng kiểm soát: Doanh nghiệp có thể kiểm soát chặt chẽ hơn các quá trình sản xuất, nhanh chóng phát hiện và khắc phục kịp thời các vấn đề về chất lượng.
- Tăng cường khả năng đáp ứng yêu cầu của khách hàng: Doanh nghiệp có thể sản xuất với số lượng lớn, đáp ứng được các yêu cầu đa dạng của khách hàng.
Tiết kiệm thời gian
Tự động hóa giúp tiết kiệm thời gian vì nó thay thế con người trong các công việc lặp đi lặp lại, đòi hỏi độ chính xác cao và tốn nhiều thời gian. Ví dụ, trong sản xuất, các robot tự động có thể thực hiện các công đoạn như lắp ráp, hàn, sơn,… thay cho con người. Các robot này có thể hoạt động liên tục 24/7, không cần nghỉ ngơi, đảm bảo năng suất và chất lượng sản phẩm.
Ngoài ra, tự động hóa còn giúp giảm thiểu các công việc thủ công, giấy tờ, giúp con người tập trung vào các công việc mang tính sáng tạo, tư duy cao. Ví dụ, các phần mềm tự động hóa có thể giúp doanh nghiệp tự động hóa các quy trình quản lý như: quản lý nhân sự, kế toán, bán hàng,… giúp tiết kiệm thời gian và chi phí.
Cụ thể, tự động hóa giúp tiết kiệm thời gian bằng cách:
- Tăng tốc độ thực hiện công việc: Máy móc và robot có thể thực hiện các công việc nhanh hơn con người nhiều lần. Ví dụ, một robot lắp ráp có thể lắp ráp một chiếc xe ô tô trong vòng vài giờ, trong khi con người cần mất nhiều ngày.
- Loại bỏ các công việc lặp đi lặp lại: Tự động hóa có thể thay thế con người trong các công việc lặp đi lặp lại, chẳng hạn như nhập liệu, xử lý dữ liệu,… Giúp con người tập trung vào các công việc mang tính sáng tạo, tư duy cao.
Đảm bảo an toàn
- Theo dõi liên tục: Các hệ thống tự động hóa thường được trang bị các cảm biến để giám sát liên tục các thông số quan trọng. Nếu có bất kỳ sự cố nào xảy ra hoặc thông số nào vượt quá giới hạn an toàn, hệ thống có thể tự động phát hiện và thực hiện các biện pháp khắc phục. Giúp phát hiện sớm các vấn đề và ngăn chặn các tình huống nguy hiểm trước khi chúng trở nên nghiêm trọng.
- Tự động hóa quy trình nguy hiểm: Trong một số lĩnh vực như công nghiệp hóa chất, năng lượng hạt nhân hay khai thác mỏ, có nhiều quy trình nguy hiểm cho con người. Sử dụng tự động hóa trong các quy trình này giúp giảm thiểu sự tiếp xúc trực tiếp của con người với các môi trường nguy hiểm, từ đó đảm bảo an toàn lao động.
- Phản ứng nhanh: Hệ thống tự động hóa có thể phản ứng nhanh chóng và hiệu quả đối với các tình huống khẩn cấp hoặc nguy hiểm. Chẳng hạn, trong một hệ thống tự động hóa nhà máy, nếu có một sự cố xảy ra như một đường ống bị vỡ, hệ thống có thể tự động cắt nguồn và kích hoạt các biện pháp an toàn như đóng van để ngăn chặn sự cố lan rộng và gây thêm thiệt hại.
Tất nhiên, tự động hóa không phải là một giải pháp hoàn hảo. Nó có thể tốn kém để triển khai và duy trì, có thể dẫn đến việc mất việc làm đối với một số nhân viên. Tuy nhiên, khi được thực hiện một cách cẩn thận và có kế hoạch, tự động hóa có thể là một công cụ mạnh mẽ để nâng cao chất lượng sản phẩm/ dịch vụ.
Ứng dụng của tự động hóa
Tự động hóa ngày càng được áp dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực và mang lại nhiều thành tựu đáng kể. Sự phát triển của Internet và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã làm cho tự động hóa trở thành một yếu tố then chốt, quan trọng để giúp doanh nghiệp phát triển và củng cố vị thế cạnh tranh trên thị trường. Các ngành đang tích cực ứng dụng công nghệ và thiết bị tự động bao gồm cơ khí, khí nén, điện tử, công nghệ sản xuất ô tô, y tế, nông nghiệp, điện, tàu thủy,…
Đặc biệt trong lĩnh vực gia công cơ khí, nếu như với các phương pháp truyền thống đòi hỏi thợ cơ khí thực hiện các công đoạn bằng tay hoặc sử dụng máy bán tự động như máy bào, máy tiện, máy hàn,… Thì với sự ứng dụng của thiết bị tự động, robot trong quá trình gia công, các công đoạn này đã được thực hiện bằng những máy móc hiện đại, được lập trình CNC. Các công đoạn nguy hiểm như hàn cũng được thực hiện an toàn với sự hỗ trợ tối đa của robot hàn hiện đại. Đặc biệt, công nghệ CAD/CAM/CNC mang lại một quy trình gia công khép kín, tăng tốc độ và đạt độ chính xác gần như tuyệt đối.
Tại Việt Nam, sự phát triển và ứng dụng của tự động hóa đang dần theo một chu trình có khoa học. Các doanh nghiệp sản xuất tập trung nghiên cứu và áp dụng những tiến bộ của cách mạng công nghiệp toàn cầu. Dựa vào đó, họ định hình chiến lược phát triển và ứng dụng công nghệ số cũng như các thiết bị tự động theo điều kiện cụ thể tại Việt Nam, tìm ra hướng tiếp cận phù hợp cho từng lĩnh vực và ngành công nghiệp khác nhau.
Trong lĩnh vực F&B, nhiều quán ăn và nhà hàng đã áp dụng các giải pháp tự động hóa, như sử dụng điện thoại di động và máy tính bảng để tối ưu hóa quá trình đặt hàng. Các công ty thực phẩm cũng sử dụng nhiều băng tải tự động trong chuyền sản xuất, nhằm kiểm soát chất lượng và vận hành chu trình sản xuất, đóng gói, xuất kho hiệu quả hơn.
Các ngành công nghiệp khai thác cũng đang tích cực áp dụng tự động hóa, chẳng hạn như công nghiệp khai thác mỏ. Hay áp dụng tự động hóa trong ngành nội thất như cửa cuốn, cửa chì tự động. Đồng thời, trong các nhà máy sản xuất đồ dùng và thực phẩm, việc sử dụng băng tải tự động trong quy trình sản xuất giúp cải thiện kiểm soát chất lượng, tăng hiệu suất trong các giai đoạn từ lắp đặt, sản xuất, đóng gói đến xuất kho.
No comments yet.